Pieter Leendertz, Jr. (1860–1936)

Elk van de abele spelen heeft een kluchtige tegenhanger (kort, zo’n 200 regels), en de Rubben hoort traditioneel samen met de allegorische dialoog Vanden winter ende vanden somer.

Rubben is een niet al te slimme kerel; zijn echtgenote heeft na slechts drie maanden huwelijk een kind gebaard, en hij vindt dat verdacht. Zijn schoonmoeder weet hem ervan te overtuigen dat als hij onder andere de nachten meetelt er eigenlijk al negen maanden voorbij zijn.

Opnieuw een erg oude vorm van humor met klassieke karaktertypes: de domme echtgenoot, de lustige echtgenote, de bedrieglijke schoonmoeder. In vergelijking met het serieuze stuk is er in deze farce plaats voor actievere deelname: in plaats van passief te luisteren naar wat allegorische personages staan te declameren is het publiek er zich van bewust meer te weten dan sommige personages; ze doorzien de intrige en volgen de ontwikkelingen samen met de personages. Simpeler van opzet, misschien, maar ook meeslepender.… (plus d'informations)

Vanden winter ende vanden somer is een degelijke middeleeuwse allegorische dialoog waarin personificaties van Winter en Zomer twisten over wie het liefdesspel het best kan bevorderen. De Winter beweert dat hij dat is, met zijn lange nachten waarin paartjes elkaar warm houden onder de dekens; de Zomer maakt zich sterk dat het zijn algemene ambiance is van geluk en vruchtbaarheid in de natuur. Andere verpersoonlijkte allegorieën mengen zich in het gesprek en kiezen een kant. Uiteindelijk ruziën de seizoenen zozeer dat een duel op leven en dood onvermijdelijk is. Gelukkig is er ook nog Venus, godin van de Liefde, die het niet apprecieert dat er om harentwil gevochten wordt; zij breekt het duel af en overtuigt de seizoenen van de voorspelbare gouden middenweg: ze zijn allebei evenwaardig.

Het stuk eindigt ermee dat de misnoegde Zwerver naar de kolenmijn in Maastricht vertrekt: hij steunde de Zomer omdat zijn leven tijdens de winter bijna ongenietbaar is.

Orde en harmonie staan centraal in dit theaterstuk: de figuren van Winter en Zomer worden respectvol afgebeeld, als waren het Hoofse edelen, evenwaardig en elkaars gelijken. (Vandaag de dag zou er een duidelijke winnaar uit de strijd naar voren komen, maar de verliezer zou zich kunnen troosten met suprematie in een andere kwestie.) De bijfiguren zorgen voor de vrolijke noot, al is die vaak van de soort waar er met de arme en de zwakke gelachen wordt (cf. het bitterzoete einde voor de Zwerver). Daar houdt de behoefte aan respect en onpartijdigheid dus op. Met andere woorden: de hogere standen vlijen en de lagere standen vertrappen. Al is dat een beetje een zwarte conclusie voor zo’n luchtig spel.… (plus d'informations)