De achterflap van Die ene mens van Willem Brakman gebruikte ik als een soort spiekbriefje – en het is me, na het lezen, niet helemaal duidelijk of Brakman eerst het boek schreef, dan wel eerst die achterflap. “Het grondmotief van dit tweede boek is het besef, dat ieder mens onvervangbaar is binnen de verhoudingen waarin hij leeft. Hij is daarin ‘die ene mens’, maar de continuïteit van het leven is erop gericht, de contouren te vervagen.” Die zin hangt als een droeve, sombere missieverklaring over het boek heen. Het maakt van het lezen bij momenten haast een rouwstoet.

Maar los daarvan is Die ene mens grappig, ironisch, en ook wel een beetje tragisch. Hoewel het personage van Willem Akijn (dat ook in andere Brakman-boeken optreedt, zo begrijp ik) nogal wat gelijkenissen heeft met het bekendste personage van Gerard Reve (en bij uitbreiding natuurlijk met zowat elke rondlopende, in zichzelf mompelende, slungel uit de gehele naoorlogse Nederlandse letterenbak), is het boek van Brakman minder guitig, misschien wel (zelf)destructiever. Er zijn enkele min of meer filosofische, maar ook fragmentarische, gesprekken, die ik misschien aandachtiger had moeten lezen. Het boek gaat soms met bokkensprongen vooruit, soms achteruit. ( )