Het Englandspiel was een Duitse operatie in de Tweede Wereldoorlog, aangeduid met Operation Nordpol of Operation Pol Nord door de Duitse contraspionagedienst Abwehr, waarbij een reeks Nederlandse geheim agenten werd gevangengenomen. De Duitsers konden codes van deze agenten gebruiken om via een geallieerd zendernetwerk valse informatie te sturen naar het Verenigd Koninkrijk. Dit was mogelijk omdat de Special Operations Executive (SOE) in het Verenigd Koninkrijk communiceerde met haar in Nederland gedropte agenten, terwijl deze agenten door de Duitse Abwehr waren opgepakt.
Na de oorlog is altijd aangenomen dat de SOE niet wist dat deze agenten gevangen waren genomen. Na 2000, toen de Britse archieven gedeeltelijk toegankelijk werden, kwamen er aanwijzingen dat de SOE hiervan wel degelijk op de hoogte was en bewust agenten bleef sturen, wetende dat deze direct in Duitse gevangenschap zouden belanden. Het doel was waarschijnlijk om de Duitsers te laten geloven dat geallieerde troepen plannen hadden voor een spoedige invasie. Op deze manier zou overplaatsing van Duitse troepen naar het Oostfront zijn voorkomen, een opzet die ook inderdaad is geslaagd.
Echte concrete bewijzen voor deze 'dubbelspel' theorie zijn overigens nooit geleverd. Bovendien achten velen die betrokken zijn geweest bij Britse inlichtingendiensten, het niet erg waarschijnlijk dat men op deze wijze, behalve de Nederlandse agenten, ook vele Engelse landgenoten in levensgevaar zou brengen, zoals piloten en bemanningen van neergeschoten vliegtuigen. Daarentegen is wel bevestigd dat de SOE door diverse collega-inlichtingendiensten, zoals MI6, beschouwd werd als een onervaren en niet erg professioneel opererende dienst, waar men liever niet mee wilde samenwerken.
Gearresteerde agenten:
Tijdens het Englandspiel zijn onder anderen de volgende mensen naar Nederland gebracht of boven Nederland gedropt:
28 augustus 1940: Lodo van Hamel, gebracht naar Oegstgeest in Zuid-Holland;
5 juli 1941: Aart Alblas, gedropt bij Nieuweschans in Groningen, 16 juli 1942 gearresteerd;
6 november 1941: Huub Lauwers en Thijs Taconis, gedropt bij Ommen in Overijssel. Lauwers is op 6 maart 1942 gearresteerd, Taconis op 9 maart 1942;
9 december 1941: Willem van der Reyden, gebracht naar Scheveningen, gearresteerd op 13 februari 1942;
23 februari 1942: Evert Radema en Ernst de Jonge, gebracht naar Katwijk aan Zee, Radema gearresteerd op 29 mei 1942, De Jonge op 22 mei 1942;
28 februari 1942: Gerrit Dessing, gedropt bij Ermelo in Gelderland, komt via Brussel 2 september 1943 terug in Engeland;
27 maart 1942: Albert Baatsen, gedropt bij Kallenkote ten oosten van Steenwijk in Overijssel en meteen gearresteerd;
29 maart 1942: Jan Molenaar en Leo Andringa, gedropt bij Holten in Overijssel; marconist Molenaar raakt gewond en pleegt zelfmoord (pil), Andringa gearresteerd op 28 april 1942;
29 maart 1942: Gosse Ras en Han Jordaan, gedropt bij Holten in Overijssel, Ras gearresteerd op 1 mei 1942, Jordaan twee dagen later;
5 april 1942: Henk Sebes en Barend Klooss, gedropt bij Harskamp, Ede in Gelderland, Sebes gearresteerd op 8 mei 1942, Kloos op 29 april 1942;
18 april 1942: Jan de Haas (ter vervanging van Molenaar), afgezet bij Castricum, gearresteerd op 28 april 1942;
29 mei 1942: Hermanus Parlevliet en Toon van Steen, gedropt bij Kallenkote ten oosten van Steenwijk in Overijssel en meteen gearresteerd;
22 juni 1942: Jan van Rietschoten en Jo Buizer, gedropt bij Holten in Overijssel en meteen gearresteerd;
26 juni 1942: George Jambroes en Joseph Bukkens, gedropt bij Kallenkote ten oosten van Steenwijk in Overijssel en meteen gearresteerd;
23 juli 1942: Gerard Jan van Hemert, gedropt bij Holten in Overijssel en meteen gearresteerd;
24 september 1942: Karel Beukema toe Water en Cees Drooglever Fortuyn, gedropt bij Balloo in Drenthe en meteen gearresteerd;
24 september 1942: Adriaan Klaas Mooy en Roelof Christiaan Jongelie, gedropt en meteen gearresteerd;
1 oktober 1942: Aart van der Giessen, gedropt en meteen gearresteerd; hij overleed in 1944 in Haaren.
21 oktober 1942: Meindert Koolstra, gedropt bij Ermelo in Gelderland en meteen gearresteerd;
23 oktober 1942: Jan Hofstede en Charles Christiaan Pouwels, gedropt bij Holten in Overijssel en meteen gearresteerd;
28 oktober 1942: Jacob Bakker en Johannes Cornelis Dane, gedropt bij Holten in Overijssel en meteen gearresteerd;
28 november 1942: Arie Johannes de Kruyff en George Lodewijk Ruseler, gedropt en meteen gearresteerd;
29 november 1942: Johan Bernard Ubbink en Herman Overes, gedropt en meteen gearresteerd;
13 februari 1943: Trix Terwindt, gedropt en meteen gearresteerd;
16 februari 1943: Klaas van de Bor, Kees Hulsteijn en Cornelis Carel Braggaar, gedropt en meteen gearresteerd;
18 februari 1943: Gerrit van Os en Jan Kist, gedropt bij Voorthuizen in Gelderland en meteen gearresteerd;
18 februari 1943: Wim van der Wilden en zijn neef Pieter van der Wilden, gedropt en meteen gearresteerd;
9 maart 1943: Pieter Dourlein, gedropt bij Ermelo in Gelderland en meteen gearresteerd;
21 april 1943: Klaas Wegner, Freek Rouwerd en Ivo Uytvanck, gedropt en meteen gearresteerd;
21 mei 1943: Oscar de Brey, Antoon Berend Mink en Laurens Punt, gedropt en meteen gearresteerd; ( )