En kvinne og en hund på den engelske heden. Dystert, tåkete, fuktig, ensomt og isolert. Med tilbakeskuingen skjønner vi hvorfor inkognito. Inne i hovedfortellingen ligger det andre - fra Sverige, fra Hellas og Marokko - med scener fra de intellektuelles selvnytende catwalk der virkeligheten brått skyter inn. En ny tilværelse bygges, spor skjules, nye versjoner skapes og det etterspørres betydningen av det berømmelige personlige avtrykket vårt i historien som vi alle tenker rundt. Det er en samtidig uro og lettelse. Alt ser ut til å gå rett vei for hovedpersonen slik at det endelig kan leves igjen. Så en dag - når grunnlaget for det nye livet til slutt skal legges - banker det på døren der hjemme.

Despite the overly detailed descriptions of the geography not and landscape of the moor around Winsford, this is a terrific intermingling of several stories of the past and present. The ending wasn't as dramatic as I was expecting but a very enjoyable read nonetheless. ( )

Eine schwedische Nachrichtensprecherin, Mitte fünfzig,
verheiratet mit dem bekannten Schriftsteller Martin
Holinek, mietet sich unter falschem Namen für ein halbes
Jahr ein Häuschen im nebligen Exmoor in Südengland. Was
treibt diese merkwürdige Frau allein in dem Haus? Die
Dorfgemeinschaft reagiert mit Skepsis und dann wird es
wirklich gefährlich für die Fremde ... ( )

Håkan Nesser is een Scandinavische veelschrijver. Aardig is dat hij soms kiest voor een ander soort verhaal dan de platitude van de eenzame rechercheur die een merkwaardige moord moet oplossen. Dit verhaal, De Levenden en de Doden in Winsford is een voorbeeld van zo’n zijweg. De crux van het boek is niet goed te beschrijven zonder de plot weg te geven. Daarom eerst een mening en dan een discussie.

Kort gezegd: het boek bouwt op en boeiende manier een spanningsboog op, maar levert uiteindelijk geen verrassend verhaal op. Nesser zit te veel vast in de idee van de politieroman: er moeten merkwaardige dingen gebeuren die door het oplossen van het misdrijf op hun plek vallen. Dit boek is echter een verhaal van een vrouw die psychisch in de war is; dan zijn geen verrassende details noodzakelijk. De schrijver blijft daarom hinken op twee gedachten: de spanningsboog van een thriller in de verpakking van een psychologische roman. De combinatie overtuigt niet.

Wie de plot zelf wil lezen en verklaren, doet er goed aan hier te stoppen met lezen. Maria Holinek is een door het leven beschadigde vrouw. Zakelijk geslaagd als bekend televisiegezicht, getrouwd met een wat onvolwassen, egomane man die auteur en (door fraude) hoogleraar literatuurwetenschap geworden is; maar persoonlijk is Maria getekend door een familie en omgeving vol zelfdodingen en onfortuinlijke ongelukken. Als haar man door persoonlijk wangedrag in de problemen komt besluiten ze op aandringen van zijn uitgever een tijdje te vertrekken. De reis moet naar Marokko gaan. Haar man Martin zal daar een naar eigen zeggen sensationeel boek schrijven over een bijzonder schrijverspaar waar hij in zijn studietijd in Griekenland en Marokko veel contact mee had.
De reis, met man en hond Castor, eindigt voor Martin echter op een strand in Polen, waar Maria haar man in een opwelling opsluit en achterlaat in een bunker om te sterven. Maria begrijpt wat de consequenties zijn, maar maakt zich er niet druk over. Ze reist stiekem naar Engeland en huurt daar in het dorpje Winford een huis dat verlaten en geïsoleerd op de hei ligt. Daar besluit ze naar eigen zeggen in ieder geval zo lang in leven te blijven tot ze haar hond overleeft.

Tijdens haar verblijf doet ze zich voor als schrijfster die de afzondering heeft gezocht. Ze sluit vriendschap met een man, Mark, die over telepathische gaven beschikt en een verstandelijk gehandicapte zoon heeft. In de tussentijd tracht ze een plan te bedenken om verder te leven zonder dat haar wandaad aan het licht komt. Ze leest op de laptop van haar man over zijn vroegere escapades in Griekenland en Marokko op bezoek bij het beroemde schrijversstel, en ontdekt dat hij - terwijl zij al thuis zwanger zat te wachten op hem - een dood op zijn geweten heeft. Ze komt daar pas achter nadat ze een sleutelbestand op de laptop heeft weten te openen met een password. Tip aan Maria: als je maar drie keer per dag mag raden, wacht dan niet een hele dag, maar zet de systeemklok vooruit.

In de tussentijd lijkt het erop dat - door vele omineuze gebeurtenissen - er meer aan de hand is. Maar wat? Haar hond verdwijnt tijdelijk raadselachtig. Dode dieren liggen voor haar deur. Een nieuwe vriend met telepathische gaven beschrijft haar situatie angstwekkend juist. Zijn zoon heeft haar voor het raam verwelkomd met een gebaar langs zijn hals. Een auto zet haar raadselachtig vaak klem. Iemand schrijft ‘dood’ in het vuil van haar auto. Een raar geluid laat zich over de hei horen. Een voormalige vriend van haar man schrijft paniekerig over iets "dat wel uit moest komen."

Het doet allemaal niet ter zake. Alles blijft in de lucht hangen. Maria verandert ineens en om onduidelijke redenen van mening. Nadat ze een idee heeft opgedaan om haar man via een gefingeerde zelfdoding te laten verdwijnen raffelt Nesser het verhaal razendsnel af. Ze gaat naar huis. Haar Engelse vriend Mark komt naar haar toe, maar toevallig een uur voordat hij voor haar deur staat blijkt de politie aan te bellen. Martin’s lijk is niet alleen gevonden, maar ineens ook geïdentificeerd. Dit mede via vage en cryptische aanwijzingen zoals een moderne autosleutel van een Audi en een naam ’Holinek’ die hij op de muur van de bunker heeft gekrast. De politie blijkt al die tijd duimen gedraaid te hebben, maar komt nu als een deus ex machina aangewandeld om Maria aan te houden. Zij zet daartoe de oven uit en eindigt opgesloten in een kamer in een psychiatrische kliniek waar ze een warrig eind opschrijft. De tijd heeft voor haar opnieuw alle betekenis verloren, net als op de hei in Winsford.

Mensen die psychische problemen hebben zijn zelden tot nooit ‘gek’ in de clichématige zin van het woord. Op sommige plekken zijn de grenzen in hun hoofd verdwenen, of kunnen ze waarheid en fictie niet meer uit elkaar houden. Op bepaalde momenten speelt hen dat parten, terwijl ze aan de buitenkant normaal lijken te functioneren. Als lezer moet ik echter - als is het maar tussen de regels door - uit kunnen maken wat echt en onecht is. Wie schrijft ‘death’ op een vuil autoportier? Is haar nieuwe vriend echt telepathisch, en heeft hij echt gezegd wat zij denkt te horen?
In het echte leven zitten mensen vaak vol complottheorieën en waandenkbeelden. Maar in een boek stopt de auteur ze erin. Ofwel wordt het langzaam duidelijk dat het zich allemaal in het hoofd van de verwarde hoofdpersoon afspeelt, ofwel heeft het echte consequenties. In het boek is van beide geen sprake. Het is klaarblijkelijk allemaal echt, moet allemaal nauwkeurig beschreven worden, en verdwijnt daarna voorgoed uit beeld.

Wat blijft is het verhaal van een vrouw die op een strand in Polen na een mislukt en getergd leven in één klap de weg kwijt raakt en haar man in absolute hulpbehoevendheid voor dood achterlaat. Wat was zijn kant van het verhaal? Waarom breekt Maria op dat moment? Hoe laat zich het gedrag duiden dat ze daarna vertoont? We moeten er naar raden, maar bij gebrek aan verschillende perspectieven wordt De Levenden en Doden in Winsford nooit meer dan een verhaal dat van zijn troosteloze begin naar zijn voorspelbare eind trekt. Maria is nooit dichterbij gekomen, Martin evenmin. En dat geldt ook voor de rest van de dramatis personae. Ze worden ons als intrigerende personen voorgesteld, maar blijven flat characters. Zelfs de hond, waar Maria zo om lijkt te geven, krijgt niet eens een voetnoot toe.

Om in het onzalige sterrenjargon te blijven: twee sterren plus een heel klein halfje erbij voor de spanningsboog die lijkt te worden opgebouwd. Een geval ‘jammer, maar helaas’. Volgende keer beter. ( )

The Living and the Dead in Winsford – Scandi Noir transfers to Exmoor

Hakan Nesser the King of Swedish Noir returns with his latest book, The Living and the Dead in Winsford, where Exmoor gets a starring role, in this psychological thriller. Nesser brings all his skills to bare in this thriller, which is a slow cooker, but lets you in to the twist in the last couple of pages. This is not a fast paced book, but carefully written, so we see the world from our narrator’s point of view, Maria Holinek.

Maria Holinek is a star of Swedish television, a well known face across the country and she is married to Martin who is a University Professor of Literature. He also happens to be at the centre of yet another scandal, and has been accused of rape, and all the various pressures that brings. He suggests to Maria that they spend winter in Morocco while he writes a book.

Maria, is our narrator who decides to change her name to Maria Anderson, and rather spend winter in the sunny climes of Northern Africa, she opts to spend hers in England. Furthermore she bumps in to someone she used to work with in London but pretends not to know her.

Maria, with her dog, Castor, opts to spend the winter up on Exmoor, a place as eerie anywhere in winter that Swedish Noir would like to be. She tells locals that she is a writer, and that she is writing a book. She rents a cottage, Darne Lodge, just above the village of Winsford on Exmoor, and her only near neighbours are the Exmoor Ponies.

As autumn turns in to winter and Maria is left more and more with her thoughts that are haunting her, especially as the weather and the outlook becomes rather bleak on the moors. Trying to come to terms with her past and her present while not having a breakdown means that she takes long walks with Castor across the moors.

To the people she is the lady writer, who sometimes uses the community centre where there is an internet connection to keep her abreast of what is happening in the wider world as well as her family. The more time passes her the more depressed she seems to become at times, feeling haunted by people and her past. All Maria wants to do is out live Castor before she can die.

As Maria feels more isolated, she makes friends with a local Mark, who falls in love with her, which is not something she expected or really wanted. She spends more time walking and getting lost on the moors, just as her life seems to becoming more lost and broken. You really start to worry about her mental health when castor goes missing.

Will her mental state remain hanging by a thread, will we ever find out what happened, what is causing her to breakdown. The darkness in this novel is a reflection of the darkness that can be felt in winter up on Exmoor as well as what you expect in Scandi Noir.

This is yet another excellent thriller by Hakan Nesser that leaves you guessing all the way to the end. Will she out live Castor? You will have to read on to find out. ( )