Puberale perikelen

De thematiek van Het gym werpt weliswaar een verhelderend licht op de multiculturele samenleving en het opgroeien daarin aan het eind van de twintigste eeuw, inhoudelijk blijft de roman soms steken in de ontluikend puberale belevenissen van de jonge Sandra. Het is goed om te lezen dat ze voor zichzelf op leert komen, dat haar schrijftalent wordt ontdekt en dat ze nieuwe vriendinnen maakt, maar haar eerste verliefdheid, haar eerste zoen en haar eerste schoolfeest zijn minder interessant als je niet meer zelf in de brugklas zit:

‘Ze dansten een paar nummers achter elkaar en de andere meiden kwamen er ook bij staan en het was heel gezellig. Het was toch niet zoals van de zomer op het strand, dacht Sandra bij zichzelf. Want ze danste toen ook wel eens met jongens op langzame muziek. Maar zo dicht als ze net bij Dirk Jan was, zo dicht was ze nog nooit bij een jongen geweest.’

Het feit dat die gebeurtenissen in de schaduw staan van Sandra’s bijzondere positie op het gym, ontvangen als noviteit en gepresenteerd als bezienswaardigheid, relativeert het triviale karakter van haar prepuberale perikelen. Ondanks de weliswaar geestige maar erg eenvoudige taal heeft Amatmoekrim met Het gym een uitdagende roman geschreven, die standhoudt door haar onaflatende kritische benadering van alle betrokkenen.

Genadeloos schetst Karin Amatmoekrim in haar nieuwe roman Het gym het leven van een Surinaams meisje tussen twee culturen. Ze spaart niets en niemand, ook niet de eigen Surinaamse gewoontes. (…) Amatmoekrim debuteerde in 2004 en sindsdien is zij geprezen om haar vaardige pen. Diezelfde vlotheid zit in haar nieuwe boek, alleen heeft zij er nu iets aan toegevoegd: ironie, humor. Het gym is niet alleen genadeloos, maar ook bijzonder grappig. (…) Het gym houdt allerlei groeperingen in de multiculturele samenleving een spiegel voor en laat zien hoe verwarrend het leven voor een kind in zo’n wereld kan zijn. Maar het verhaal wordt nergens zwaar. Dartel huppelt het voort en wat overblijft is vooral bewondering, voor de kleine Sandra met het pluizige haar, de platte borst en dikke kont, die absoluut niet zielig is.’ ****

Hoe moet Sandra omgaan met de kakkers die ze nu vrienden noemt? En wat moet ze doen met die ene klasgenoot die vastberaden is haar het leven zuur te maken? Sandra vecht voor een plek in een wereld waarin oude regels niet meer gelden en nieuwe regels volkomen onbegrijpelijk zijn.

Hoe werk je je op uit een achterstandswijk? Dat is het centrale thema van Het gym.

Het Gym is een briljant en schrijnend verhaal over de multiculturele kramp van Nederland, eindelijk eens van binnenuit en met ongelooflijk veel humor beschreven door een van Nederlands meest getalenteerde schrijvers. Karin Amatmoekrim publiceerde eerder drie romans, die allemaal lovend werden ontvangen door de pers. Voor haar laatste roman Titus (2009) won ze de Black Magic Woman Literatuurprijs. Ze schrijft regelmatig voor nrc.next, De Groene Amsterdammer en de Volkskrant.

‘Amatmoekrim schrijft direct, precies en dwingend.’ Vrij Nederland

‘Amatmoekrim blijft de nieuwsgierigheid prikkelen.’ de volkskrant

Maar Het gym is een lichtvoetige en ook nogal geestige roman. Het aangenaam luchtige zit vooral in de heldere, spreektalige zinnen en in de trefzekere dialogen, waarin veel jongerenjargon is verwerkt. Als Sandra, op aandringen van haar vriendinnen, auditie doet voor het schooltoneel, omdat dat ‘ab-so-luut onmisbaar’ zou zijn voor haar ontwikkeling, krijgt ze een rol toegewezen in een eigentijdse versie van Faust. Dan roept ze verschrikt uit: ‘Tering, ik ben god.’