Een claustrofobisch boek over de relatie tussen twee echtparen: Maarten en Nicolien Koning en Paul en Rosalie Dehoes. Beschreven in de ik-vorm (= Maarten) krijgt het verhaal iets heel beklemmends. Nicolien speelt wel een rol, maar wordt min of meer genegeerd en dat maakt het ook pijnlijk. Twijfels, verlangen, angst, eenzaamheid. Heel knap en openhartig geschreven. ( )

Als groot liefhebber van de zevendelige romancyclus Het Bureau en het boek Bij Nader Inzien werd ik vorig jaar teleurgesteld door het boek De Buurman. Dit laatste boek is na het overlijden van de schrijver uitgebracht en dat geldt ook voor dit boek Binnen de Huid. Mijn teleurstelling was groot maar heeft me niet weer houden me aan dit boek te wagen.

Het grote verschil met De Buurman is dat het voor de tijd van Het Bureau is geschreven en daarmee veel dichter tegen Bij Nader Inzien aan zit dan bij het slepende leven in Het Bureau.

De wel bekende hoofdpersoon uit al deze boeken, Maarten Koning zit in de periode tussen studie en werk en het leven kan nog alle kanten op. Zo ook met de verliefdheid op de vrouw van een van zijn beste vrienden.

De gekmakende gevoelens voor die andere vrouw worden zo levendig beschreven dat het niet moeilijk is mee te voelen met deze aan de hormonale stofjes overgeleverde jonge man. Tegelijkertijd toont hij weinig eigen karakter en laat steeds met zich spelen door deze vrouw die het maar wat mooi vindt om zo bewonderd te worden. Zijn eigen vrouw verliest hij regelmatig helemaal uit het oog. Bijzonder pijnlijk om te lezen en te beseffen dat het deze vrouw is die dit boek uiteindelijk heeft doen uitkomen. Zij moet wel heel veel van hem hebben gehouden en dat nog doen. Dat is dan wel weer mooi.

De titel vind ik bijzonder sterk gekozen. Binnen het lijf spelen heel wat levens af maar er komt maar heel weinig echt naar buiten. Het meeste blijft binnen de huid.

Een aanrader voor Voskuilliefhebbers die het gedachtegoed van de vijftiger jaren van de naoorlogse intellectueel nog eens op een Maarten Koning manier willen beleven. ( )

Ik heb het Bureau niet gelezen en Bij nader inzien alleen maar als film gezien (VPRO). Ik ben dus geen Voskuilliefhebber en dat word ik helaas ook niet na het lezen van Binnen de huid. Ik ken de Maarten Koning niet uit het Bureau, maar iemand schreef in een bespreking dat die in elk geval aardiger was. Binnen de huid zal ongetwijfeld een eerlijk geschreven boek zijn door Voskuil zelf, maar deze (autobiografische) Maarten Koning vond ik onuitstaanbaar. Ook heb ik moeite met zijn standpunten, die weliswaar van voor mijn tijd waren, maar toch..!, bijv. "de moeite om aan het leven te beginnen" (De Klerk), wat ik ook zo zie, maar ' veel te lux van opvatting', is voor mij. Ik heb met belangstelling de recensie van Elsbeth Etty gelezen en ik kan me daar wel in verplaatsen. Ik heb dit boek als goed beoordeeld (al kon ik het woord mieters niet meer zien!) omdat Voskuil natuurlijk een schrijver van betekenis is en verschrikkelijk veel mensen zo'n plezier heeft gedaan met zijn boekenreeks Bureau. Ik vond de film Bij nader inzien mieters (!, ?), maar begreep dat deze helaas totaal anders was dan het boek. Dat boek zal ik dus nog wel eens gaan lezen, denk ik. ( )

Vergeleken bij deze Maarten Koning is de Maarten uit het Bureau een zeer sociaal aangepast wezen. Hier observeert hij vooral zichzelf in de relatie met Rosalie, de vrouw van Paul, op wie hij verliefd is. Ongemakkelijk geschreven, maar desondanks boeiend en zorgvuldig. Moet bij nader inzien toch eens gaan lezen. ( )

Bij zijn overlijden in 2008, liet Voskuil een manuscript na waarvan hij het besluit tot publicatie aan zijn echtgenote overliet. Daar valt veel voor te zeggen: voor zijn echtgenote moet de inhoud van deze autobiografische roman, geen feest van herkenning zijn. Het verhaal bevat hoofdzakelijk de minutieuze beschrijving van een verliefdheid die de hoofdpersoon overkomt, en die gericht was op Rosalie, de vrouw binnen het echtpaar waarmee de Voskuil’s vriendschapsbanden hadden.

De beschrijving van deze verliefdheid geschiedt met een precisie die de lezer van Het Bureau veel herkenning biedt. Treffend en tot in het kleinste detail, wordt deze gemoedstoestand alsmede de benauwende stolp waaronder het verhaal zich noodgedwongen afspeelt, beschreven.
Dit deel van het boek is buitengewoon knap geschreven.

Tussendoor wordt de lezer geconfronteerd met een hoofdpersoon (Voskuil zelf) die in feite bang was om met het leven te beginnen; na zijn afstuderen weigert hij een vaste baan te zoeken en leeft nog temidden van een denkwereld die de mensheid opdeelt in proleten handelsreizigers en kantoorklerken. Kortom, eigenlijk een wereld waarin hij niet wil thuishoren. Wanneer zijn studievriend, de enige die hij nog tot zijn vrienden kan rekenen, een baan als leraar aanneemt beschouwt hij dat als verraad aan oude gemeenschappelijke idealen. Wanneer hij vervolgens op de vrouw van deze vriend verliefd wordt, wordt duidelijk welk verwoestende potentie de hoofdpersoon in huis heeft,
Zonder het verhaal te vertellen: hier wordt buitengewoon knap gecomponeerd terwijl de hoofdpersoon eerlijk laat zien welke vernietigende krachten hij blijkbaar kan oproepen.

Dit boek is een persoonlijk document waarin de schrijver tot een afrekening komt waarbij hij zichzelf niet schuwt. Naast de andere werken, waar het uiteindelijk toch een onlosmakelijk deel van uitmaakt, is dit boek ook als zelfstandig werk waarschijnlijk goed te lezen. ( )