'De Bourgondische vorsten (1315-1530)' is het vervolg op De Maesschalcks schitterende 'De Graven van Vlaanderen (861-1384)', dat in 2019 in een herziene editie heruitgebracht werd. Je kunt mijn recensie hier lezen.

In deze paperbackheruitgave van 'De Bourgondische vorsten (1315-1530)' werd ook begonnen met een 'Woord vooraf', maar keek De Maesschalck nog eens achterom, naar hoe de laatste gravin verging alvorens de macht over te laten aan de Bourgondiërs. Kwestie van de aansluiting beter te kaderen.

Indeling:
01) De laatste hertog van Bourgondië uit het geslacht der Capetingen
02) Filips de Stoute, de stamvader
03) Jan zonder vrees, de geweldenaar
04) Filips de Goede, de overwinnaar
05) Karel de Stoute, de verliezer
06) Maria van Bourgondië, de erfgename
07) De kinderen van Maria: Fiiips en Margaretha

(zie ook o.a. Wikipedia)

Dit vervolg is iets minder dik, gezien de Bourgondiërs ook minder lang geregeerd hebben over Vlaanderen, Brabant, Bourgondië, delen van Nederland, en nog enkele verspreide gebieden. Dat is het grote verschil met bijv. Frankrijk: het Bourgondische rijk was versnipperd, geen samenhangend geheel. Elk hertogdom of gebied had een eigen cultuur. Vlaanderen =/= Brabant =/= Henegouwen =/= Franche-Comté =/= Spanje =/= Oostenrijk, enz. Ook was niet iedereen steeds de toenmalige Bourgondische heerser(s) gunstig gestemd.

De Bourgondiërs brachten dan wel welvaart, maar waren eveneens tuk op machtsuitbreiding, taksen om hun oorlogen en eigen levensstandaard te bekostigen, en meer. Zoals gewoonlijk betaalde de werkende klasse het gelag.

Ook werd er vaak getrouwd, hertrouwd, uitgehuwelijkt, verhuisd, ... Dochters (en dus toekomstige gravinnen/hertoginnen/koninginnen/...) en zonen (toekomstige graven/hertogen/koningen/...) werden al op zeer jonge leeftijd uitgehuwelijkt. Als een huwelijk door omstandigheden niet kon doorgaan, dan werd snel gezorgd dat men zoon of dochter aan een andere politiek interessante partij kon linken. Liefde was, afgaande op het boek, in veel gevallen van ondergeschikt belang.

Vrouwen waren ook van ondergeschikt belang. Op politiek vlak mochten ze dan wel mee de onderhandelingen voeren of zelfs regeren, maar echt leiderschap was nog steeds iets voor mannen. Ook lidmaatschap van bepaalde ordes - bijv. het Gulden Vlies, Orde van de Kouseband, ... - was enkel voor mannen weggelegd.

De leefomstandigheden waren niet altijd ideaal. Sommige troonopvolgers stierven een vroegtijdige dood, hetzij door een miskraam, hetzij door ziekte, hetzij door een ongeval. Cruciaal voor de verdere opvolging was dat er minstens één zoon geboren werd. Een dochter of geen kinderen betekende verlies van eigendom, tenzij men via-via (neef of een ander mannelijk familielid) de eigendom kon overdragen. Mij kwam het vaak voor dat de kinderen wellicht geen echt gelukkige jeugd hebben beleefd; ze waren immers van bij de geboorte al voorbestemd om te trouwen met (vul aan), en als dat niet lukte, dan werd voor hen naar een andere partner gezocht. M.a.w., ze werden geleefd.

O ja, elke hertog(in) had ook een enorm (tientallen tot zelfs honderdtallen) gevolg aan personeel, aan hofmeesters, dienaren, en dergelijke meer. Voor henzelf én voor hun kind(eren). Maar ook die dienaren/assistenten/... - al naargelang de functie - hadden ondergeschikten. Geen wonder dat de belastingen erg hoog waren.

Engeland en Frankrijk bleven Vlaanderen en co. in de tang houden. Vlaanderen bleef afhankelijk van de Franse kroon - de leenheer -, maar was economisch (en politiek) ook afhankelijk van Engeland. Meermaals kwam Engeland - zoals voorheen - tussen, in het nadeel van Frankrijk. Andermaal was het mét Frankrijk tegen de toenmalige Bourgondische heerser, wanneer gedeelde belangen in gevaar kwamen. Zeker toen men uitbreiding zocht in gebieden van het Heilige Roomse Rijk.

Verder hadden de Honderdjarige Oorlog en eventuele Kruistochten mede hun stempel gedrukt op het politieke beleid doorheen de eeuwen.

Maar eind goed, al goed... want Vlaanderen verkreeg uiteindelijk zijn onafhankelijkheid, bevrijd van het Franse juk, al heeft het veel bloed, zweet en tranen gekost.

Hoewel het boek niet zo dik is als 'De Graven van Vlaanderen', is het minstens zo interessant, zij het bij momenten wat droog; wellicht dat ene Bart Van Loo het iets toegankelijker naar voor brengt. ;-) Bepaalde stukken zijn immers een opeenvolging van data en namen. Uiteraard wordt hier enkel/hoofdzakelijk de politieke kant van de geschiedenis belicht en de impact op de economie, bijvoorbeeld. Voor gedetailleerdere informatie over het dagelijkse leven en andere aangelegenheden, moet je natuurlijk andere boeken en websites raadplegen. Een groot deel daarvan kun je terugvinden in de lijst met vermelde werken achteraan het boek.

In de bijlagen bevinden zich ten slotte de noodzakelijke stambomen, zonder dewelke je het overzicht nogal snel kunt kwijtraken. Indertijd was men immers niet zo origineel in het geven van namen: Jan, Maria, Margaretha, Karel, Filips, Hendrik, Isabella, Lodewijk, ... passeren meermaals de revue, maar de ene Lodewijk is de andere niet, net zo min als de tig Karels of Hendriken. Of maar te zwijgen over variaties.

----------

Enkele decennia later zouden in Frankrijk dan de godsdienstoorlogen losbarsten.

----------

Edward De Maesschalck zette zijn reis door de geschiedenis verder in 'Oranje tegen Spanje (1500-1648)', dat onlangs (augustus 2021) heruitgegeven werd.

----------

Gerelateerde boeken, i.v.m. de Honderdjarige Oorlog, de Kruistochten, ...:

* Le Bâtard de Kosigan van [author:Fabien Cerutti|8037738]:
Boek 1: [book:L'Ombre du pouvoir|21417064] (mijn recensie)
Boek 2: [book:Le Fou prend le Roi|26106270] (mijn recensie)
Boek 3: [book:Le Marteau des sorcières|35612355] (mijn recensie)
Boek 4: [book:Le Testament d'involution|40222016] (mijn recensie)
Kortverhalen: [book:Les secrets du premier coffre|53914961] (nog te lezen)

* Grail Quest van [author:Bernard Cornwell|12542]:
Boek 1: [book:Harlequin|6975461] (nog te lezen)
Boek 2: [book:Vagabond|6975460] (nog te lezen)
Boek 3: [book:Heretic|6975459] (nog te lezen)
Boek 4: [book:1356|21490842] (nog te lezen)

* [book:Azincourt|6499535], eveneens van [author:Bernard Cornwell|12542] (mijn recensie)

* [book:A Brief History of the Hundred Years War|337693] van [author:Desmond Seward|87772] (nog te lezen)

* De Brethren-trilogie van [author:Robyn Young|34228]:
Boek 1: [book:Ridder van de Tempeliers|8077918] (nog te lezen)
Boek 2: [book:Kruistocht van de tempeliers|17369450] (nog te lezen)
Boek 3: [book:Requiem voor de tempeliers|8479874] (nog te lezen)

* [book:The Crusades: The War for the Holy Land|8853666] van [author:Thomas Asbridge|36381] (nog te lezen) ( )

“Dit is het verhaal van de Bourgondische hertogen die werden geboren als prinsen, leefden als vorsten en hoopten als koningen te sterven. Maar koningen zijn ze nooit geworden.” De vorsten wisten door oorlogen, huwelijken en diplomatie hun rijk uit te breiden, Ook het instellen van de Orde van het Gulden Vlies bond de adel aan hen. Het begint in 1315, wanneer Odo IV, een rechtstreekse afstammeling van de allereerste Franse koning Hugo Capet, hertog van Bourgondië wordt. Bij gebrek aan nakomelingen die in leven blijven, komt er een nieuwe bourgondische tak. Vanaf Karel de Stoute begint het vorstelijk absolutisme. Een gecentraliseerde staat die belastingen int, een beroepsleger heeft en steeds minder rekening houdt met de verschillen tussen de gewesten. Het eindigt met de dood van Margaretha van Oostenrijk, de tante van keizer Karel V in 1530.
Deze periode heeft veel kastelen, kerken en kunst voortgebracht.
Er wordt een chronologisch overzicht gegeven van de opeenvolgende vorsten met hun echtgenotes, maar ook van de geschiedenis van die periode, zoals de Honderdjarige oorlog tussen Frankrijk en Engeland, de pestepidemie, de kruistochten en de luxe aan de hoven. In tegenstelling tot andere geschiedenisboeken komen de vrouwen hier uitgebreid aan bod, Prachtig geïllustreerd met miniaturen, schilderijen en beeldhouwwerken. Een boek om te koesteren. ( )