Het wonder van deze verhalen van L. Tolstoj is niet dat het wonderlijke vertellingen zijn, ver over de honderd jaar geleden geschreven, ook niet dat zij stuk voor stuk onderwerpen behandelen die in een ver historisch verleden liggen, maar dat zij op een bepaalde wijze zo hedendaags zijn. Kenmerkend voor Tolstojs proza is dat hij al in zijn verhalen uitgaat van een concrete situatie, waarbinnen een bepaalde handeling zich ontwikkelt en voltrekt. Je kunt in ademloze spanning een verhaal als 'De kozakken', of 'De Dekabristen' van hem lezen en wanen dat je iets beleefd hebt dat gisteren is gebeurd. Zo vitaal is de stijl van deze Russiche grootmeester van het proza. Ook het titelverhaal 'De dood van Iwan Iljitsj' uit 1886 is historisch gedateerd maar voor wie het leest een levende actualiteit, een contemporain stuk over wrede werkelijkheid. Zulk proza is en blijft modern - het is onvergankelijk.' (Charles B. Timmer)

Voorts bevat dit deel:
Uit de aantekeningen van vorst D. Nechljoedov. Luzern; Albert; Drie sterfgevallen; Huiselijk geluk; Polikoesjka; De gevangene in de Kaukasus; Waardoor de mensen leven; Heeft een mens veel land nodig?; Als je het vuur laat begaan, is er geen blussen meer aan; Het graantje ter grootte van een kippeëi; Cholstomjer; Het sprookje van Ivan de dwaas; De knecht Jemeljan en de lege trom. ( )

Verhalen en novellen uit verschillende perioden. Soms stichtelijke kortverhalen, soms langere romans (de Dekabristen). Springen er uit: De kozakken, de dood van Iwan Iljits en vooral Huiselijk geluk. ( )

Tolstoj was een idealist. Het waardeoordeel zit - in tegenstelling tot bij een schrijver als Tsjechov - vaak niet diep onder de oppervlakte van zijn werk verborgen. Daarop zijn de verhalen en novellen uit de ruime periode 1856-1886, gebundeld in deel 2 van de werken van Tolstoj in de onvolprezen Russische Bibliotheek van Van Oorschot, geen uitzondering.
Het geschrevene, soms in de vorm van een sprookje, soms met een bijbeltekst als introductie, is ook hier prachtig. Omdat Tolstoj de lat voor de mensheid -zichzelf incluis- erg hoog legt, schemert er wel regelmatig een bepaalde somberte over de onverbeterlijke fouten van de mensen in door.
Dat deze verhalen en novellen ook na 150 jaar nog niets aan kracht hebben ingeboet komt door zijn vermogen de menselijke psyche messcherp te doorgronden en beschrijven: Tolstoj op zijn best! ( )