Samuel Beckett : De ontvolker.
Een zuivere dystopie. Indien je echterhet klassenonderscheid, de gedragsregels en de opgelegde 'wetten' (door wie?) , de oppervlakte-verdeling, de al dan niet bereikbaarheid van de nissen en eventuele tunnels met behulp van de ladders èn dan nog volledig volgens strikte regels…, indien je dit schematisch op papier rangschikt..... dan is het een prachtig “verhaal”!!!
Literair bijzonder knap met een logische structuur. Althans bij een aandachtige lezing.
Bij deze onmogelijk dystopie moeten we ons m.i. geen vragen stellen rond het waarom, wie, wat of waar... De boektitel, de ontvolker, blijft een raadsel waarop in het nawoord een mogelijke literaire uitleg volgt...
Eigenlijk lezen we een eigenaardige tekst wat mijn inziens géén verhaal is. Het is een beschrijving van een vertraagde kunstmatige omgeving, met verstilling en zelfs stilstaande tijdsmomenten in een contradictorisch toch voortschrijdend tijdsbestek tot in het oneindige. Ook ontdekken we totale verstilling van organismen; lichamen die die door mislukking in de zoektocht als ‘verliezers’ stagneren of ‘bevriezen’ in een mortale zithouding, want plaats om te liggen is hun niet gegund.
We gebruiken contradictorische termen van ‘evolutief, toestand, stagnatie en een voortdurend tijdsbestek’ maar dit zal wel eigen zijn, zoals een idioom, aan een literair dystopisch schrijven.
Dit proza is duidelijk een allegorie : mensen tot het 'uitzichtloze’ gedreven op zoek naar IETS. Nergens vinden we in de tekst een schijn van uitzichtloze onrust of wanhoop uit. In de verstilling lezen we toch iets over agressie bij mogelijke handtastelijkheden in de wachtrij voor een ladder. Ook schrijft Beckett ook over de losse laddersporten, die gebruikt worden om kennissen of om zichzelf het hoofd in te slaan om alzo te ontsnappen aan het onverdraaglijk en oneindige zoeken naar het iets. Ook hier is de schrijfstijl onderkoeld en apathisch.
De existentie van de zoekenden, de klimmenden, de sedentairen en de verliezers wordt eveneens op een heel zakelijke, nuchtere en onderkoelde wijze beschreven zonder enige empathie, hetgeen een bijzondere meerwaarde geeft aan de ijzige vervreemding. Ook de uitwerking van de lichttrillingen, de temperatuurschommelingen en het geluid werken erg theatraal maar toch zonder een dramatisch karakter te geven aan het script.
In het nawoord worden verscheidene betekenissen gegeven aan het ‘iets’ waar de lichamen naar zoeken. Deze suggesties zijn erg plausibel. Op zoek naar de ontvolker; wat het ook moge zijn, het lijkt mij alleszins niet aangenaam om naar te zoeken!
Ikzelf wil het complexe gegeven toch eenvoudig houden. Is het een allegorie van de zoekende mens naar het ultieme geluk dat op zich niet bestaat ; in tegenstelling tot het gewone menselijke geluk met zijn hoogten en laagten. Misschien.
Is deze scriptie een ‘gruwelijk’ poëtisch proza (vreemd gezegd) over het levenslot ?
Het paradigma van Samuel Becket …met opdracht aan de lezer het zelf te vertalen…
Literair: uitmuntend. Prachtig proza met een haast ondoorgrondelijke inhoud die ongetwijfeld zal nazinderen, en ons verder laat zoeken naar.........
14/08/22 GT SCORE : 5 ( )