Anselm Eibenschütz mértékmester olyan, akár azok a masszív, egyszerű tölgybútorok, mondjuk egy ágy vagy egy nehéz tálalószekrény: súlyos és erős, mintha az öröklétnek készült volna, nincs túl sok fantázia benne, de itt lesz velünk még száz év múlva is, gondolhatnánk. Csakhogy akármilyen masszív bútor is, a szú, úgy fest, megtalálta az utat a szívéig. Mert Eibenschützöt eszi valami hamisság, valami titkos féreg, addig eszi, addig rágja, míg a súlyos, megbízható felszín alatt korhadt fává nem lesz egész lénye. Nagyszerű morális példabeszéd, igazi elbukástörténet a Monarchia keleti szegletéből - amihez rengeteget hozzátesz a helyszín, az azóta eltűnt galiciáner atmoszféra érzékeny kézzel és szívvel történő ábrázolása. Joseph Roth ennek a világnak kiemelkedő piktora.

(Különben meg imádom ezt a Szent Imrés polcot, de nem szeretnék sokat szemezgetni már róla. Hosszút meg csak azért sem választok. Csak azért se.) ( )

Daniela:
Già l'incipit è bellissimo: "C'era una volta nel distretto di Zlotogrod un verificatore di pesi e misure". Appena il tempo di un respiro in un'atmosfera fiabesca e poi subito una concretezza quasi volgare. Da questa opposizione iniziale si dipana una parabola che diventa triste, corteggiando il grottesco. Fiero e soddisfatto sottufficiale artificiere, Anselm Eibenschutz è costretto dalla moglie ad abbandonare la carriera militare e diventa verificatore di pesi nella periferia orientale dell'Impero. Tutti i negozianti hanno pesi falsi, la moglie lo tradisce, si innamora di una zingara bellissima che ha già due amanti ufficiali, e viene ucciso da un uomo dai tanti nomi, tutti falsi. Seducendoci col suo magico stile, Roth ci induce a riflettere sul significato della verità, sulla giustizia, sulla solitudine, sulla colpa. Com'era facile per Eibenschutz fare il suo dovere quando era nell'esercito, gli bastava obbedire! Adesso deve decidere, scegliere se punire o perdonare. Ma si può davvero scegliere quando si è disperati?

“De meeste mensen sterven zonder dat ze ook maar iets van de waarheid te weten zijn gekomen. Misschien komen ze het in de andere wereld te weten. Maar sommigen is het vergund nog in dit leven te beseffen wat ze eigenlijk zijn. Ze beseffen het doorgaans heel plotseling en ze schrikken enorm. Tot dit slag mensen behoorde ijkmeester Eibenschütz.”

Deze roman is de geschiedenis van deze ijkmeester, die na twaalf jaren in het leger te hebben gediend zijn leven zal voortzetten met de strijd tegen het gebruik van valse gewichten en maten op het Oostenrijkse platteland van rond eind negentiende- en begin twintigste eeuw.
Het leven van deze man wordt met groot inlevingsvermogen verhaald en schetst een beeld van een maatschappij waarop nauwelijks enige invloed is uit te oefenen.
Eibenschütz beseft gaandeweg dat zijn leven weinig te bieden heeft en tracht zijn bestaan te redden met drank en plichtsbesef. Maar wat is een vals gewicht in een wereld waar veel -zo niet alles- vals is ?

Prachtig geschreven verhaal waarin plaatsen en personages uit andere boeken ook nog een (bij)rol spelen. ( )

Einfach, jedoch trotzdem schöne Sprache. Eindrückliche Beschreibungen des Tragischen ( )

Joseph Roth is een begenadigd verteller van verhalen over mensen die door eigen of hen opgelegde keuzes op een keerpunt in hun leven komen. Maar daar waar uit een crisis in principe ook iets nieuws of goeds zou kunnnen voortkomen, stevenen Roth's personages dikwijls af naar een afgrond. Roth tekent telkens een dubbelspel waarbij de persoonlijke neergang van de hoofdpersoon tegelijk een metafoor vormt voor de wording en verwording van zijn eigen wereld van de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie. Hier doet hij dat aan de hand van Anselm Eibenschütz die zijn geliefd leven als soldaat moet opgeven om tegen zijn zin ijkmeester te worden aan de rand van het rijk dat van binnenuit is beginnen rotten. Sterke literatuur met enkele sterke passages over de om zich heen grijpende drankzucht van Eibenschütz. Als alcoholist die zelf in Parijs ten onder is gegaan aan zijn buitensporig drinken, maakt Roth in zulke beschrijvingen telkens een diepe indruk. ( )