De bankencrisis is dus nog altijd niet opgelost. De boel werd gewoon wat opgelapt, om het zo te verwoorden. Ok, wellicht werd er iets meer gedaan om verdere en toekomstige schade te voorkomen, maar wanneer je Luyendijks nieuwste boek leest, dan is er gewoonweg niet genoeg gedaan en niet op een efficiënte manier gewerkt. Macht, geld, symptoombestrijding, en ga zo maar verder, waardoor er nooit een structurele aanpak toegepast wordt of kan worden. Anders gezegd, het kan op termijn weer gebeuren. Geen kat die weet hoe het dan moet aangepakt worden.

In dit boek, gebaseerd op zijn blog (zie hier) die hij anno 2013 en 2014 bijhield op de website van de Britse krant The Guardian, geeft Joris Luyendijk zijn ervaringen en die van de degenen die hij interviewde weer en probeert zo een beeld te schetsen voor de buitenwereld die over bankieren en die financiële wereld niets of amper iets begrijpt.

Het is geen "happy happy, joy joy"-verhaal, verre van zelf. Je leest over werkomstandigheden die aan slavernij doen denken. Je komt te weten dat in dat wereldje imago, salaris, titels, ... heel wat betekenen als je het wilt maken en geaccepteerd worden. Wie je bent, wat je afkomst is, dat speelt allemaal geen rol. Wat je kunt, da's het enige wat telt, althans als je de geïnterviewden mag geloven. Verder lees je ook, hoe kan het anders, over exorbitante salarissen. Salarissen die een normale werkmens in gans zijn/haar leven nog niet bijeen krijgt of kan sparen. Als twintiger of dertiger (omgerekend) enkele miljoenen EUR op je rekening gestort krijgen, is een zeldzaamheid. Daar tegenover moet je je wel 500% aan je job wijden, de ene dag na de andere. Gedaan met afspraken met vrienden, familie, kennissen; die mag je toch in het gros van de gevallen afzeggen of vroegtijdig afbreken. Gezinsleven? Dat lijdt er zeer sterk onder.

Iedereen wou anoniem blijven uit vrees voor ontslag, want dat gaat daar, in de City in Londen, blijkbaar zeer snel. Een code of silence is van toepassing. Er waren ook gevallen waarbij men eronder door ging en een normale job ging zoeken. De financiële wereld aka The City is een wereld op zichzelf, los van de realiteit daarbuiten.

Ik had vaak de indruk dat degenen die al die financiële producten ontwerpen, op de markt (beurs) brengen, en zo het hele proces in gang zetten (weliswaar via de verschillende tussendiensten en offices), hun dagelijks werk zien als een soort spelletje, zoals een computerspel of een flipperkast. Hun reacties en antwoorden tonen aan dat ze in een eigen wereld vertoeven, verblind door de grote bedragen en eigen grote salarissen en wat ze zich daarmee kunnen kopen of veroorloven.

Luyendijk schrijft dat er tussen de 250 000 en 350 000 mensen in The City werken, van bankiers over handelaren, managers, directors, vermogensbeheerders, en zeer veel exotische titels die te maken hebben met "spelen met geld van ondernemers, pensioenfondsen, steden en gemeenten, enz...".

Ook de geschiedenis wordt aangekaart: Hoe is de crisis in 2008 tot stand gekomen? Wat was de aanleiding? Wie is verantwoordelijk? Waarom wordt er niets aan gedaan? Kon er toen niets gedaan worden? Heeft niemand iets gemerkt? En dan blijken macht en roem wel een rol te spelen, maar ook enorme onwetendheid, incompetentie. De grote directeuren worden inderdaad afgeschilderd als schuldigen, maar zij kunnen inderdaad niet alles weten - niet dat daarmee hun gedrag, bonussen, e.d. goedgekeurd mogen worden. Maar, toch voor zover ik me herinner, is er in de kranten en journaals nooit gesproken geweest over de mensen die de financiële producten (derivaten, hybriden, ...) gecreëerd hebben en zo via via hebben kunnen doorsluizen. Winst moet er zijn, g*dverd*mme, winst! Steeds maar meer en meer geld. En dat er met al dat virtueel geld en het systeem geknoeid kan worden, da's een feit.

Bepaalden hadden geen wroeging, want ze moesten een gezin onderhouden of het was legaal wat ze deden of ze waren geen beslissende schakel in het systeem, of wat dan ook. Een andere reden was: Ik kan misschien wel mijn manier van werken aanpassen, maar da's een druppel op een hete plaat als niemand anders volgt.

Ik kan zo nog even doorgaan, maar de ondertitel is zeker niet verkeerd gekozen: Dit kan niet waar zijn. Een financieel expert ben ik in de verste verte niet, maar wanneer ik dit lees, is m'n vertrouwen in de bank er zeker niet groter op geworden, ook als probeert men in België, hoop ik toch, de zaak (beter) onder controle te houden (dan voordien).

Ik kan niet anders besluiten dan dat iedereen, maar dan ook iedereen, dit boek moet lezen. Leek of geen leek. De mainstreampers, en zeker de politiek, gaat je niet vertellen wat je moet doen of hoe de vork aan de steel zit. Hiervoor heb je onderzoeksjournalistiek nodig en dat is er de laatste jaren te weinig. Dit betekent niet dat iedereen een bankrun moet doen, wel dat men kritischer moet worden i.v.m. bijvoorbeeld beleggingen (en welke invloed The City heeft op de wereldpolitiek!), maar ook dat het onderwijs moet volgen door lessen over de banken en de financiële wereld te geven. ( )

Dutch journalist Joris Luyendijk spent two years interviewing people working in London’s financial heart (the “City”). He wanted to find out how it all works, and if there have been any improvements since the 2008 crash.

One problem was that a lot of the people working in financial world were afraid of losing their jobs if they spoke to a journalist. But in the end he managed to speak to around 200 people in a variety of positions. His finding is that nothing has really changed since before the crash in 2008. The same problems that existed then (and caused the crash) still exist.

The major problems he identifies are:

Too big to fail: the banks make profits and its employees are rewarded with bonuses when risk-taking pays off. However, when the risks taken are too big, and the whole bank might collapse, the bank is rescued by the government (ultimately the tax payers). The bank is so important that a collapse endangers the whole economic system – i.e. it is too big to fail. This asymmetry rewards excessive risk-taking, because the banks, its shareholders and lenders don’t share in the downside of the risk. This is also called “other people’s money”, and to me it seems like the biggest issue contributing to the problems

Hard to get the whole picture: the major banks are so big, and sell such a variety of complex financial products, that it is hard to understand the full risk implications even if you want to. This is further complicated because of silo:ed departments that only specialize in one specific area. Also, many risk models may have underlying assumptions that may not hold in a crisis, for example an assumption that markets are liquid, or that housing prices will keep rising. So the risk models break down when they are most needed – in a crisis.

Zero job security: there are many stories of how people are fired without warning and having to leave immediately. This culture of zero job security means there is very little loyalty to your employer. This in turn encourages short term thinking and risk taking (to pull in enough profits so you are not fired).

Caveat emptor: with the continuous pressure to make money, the prevailing attitude seems to be what Luyendijk calls “amoral”, which simply means that whether an action is moral or not is not even considered. If a customer ends up losing money because they didn’t read or understand the fine print of the deal, then it is entirely their fault. The “buyer beware”-principle rules. If there is a legal way of taking advantage of somebody, it should be done.

Information leakage: some functions that were previously handled by different companies are now done by one big bank. For example, one part of the bank may be negotiating a merger between two companies. This information could affect the stock prices of several companies. Another part of the bank may be recommending customers whether to buy or sell those companies. To avoid information “leaking” between departments, there are supposed to be “Chinese walls” within the bank to stop this, but it is hard to be sure they work perfectly.

Most of the book is spent explaining how the banks work (including all the problems), based on the interviews. However, an equally interesting question is: what should be done to correct the problems the author discovers. Unfortunately, there are only about 10 pages at the end of the book on this topic.

First off, Luyendijk observes that none of what he uncovers is previously unknown. Instead, it is public knowledge. So he concludes that in order to do something about the problems he lists, people first must understand how the banks work, and why this is a problem. This book does a good job on that front.

Next, he observes that the people best suited to make changes, politicians, often have a problematic relationship with the financial industry. Many ex-politicians and regulators go on to work as highly paid advisors to the banks. Furthermore, there are well-funded lobbyists making sure the banks interests are protected.

Yet another problem is the global nature of finance. If one country enacts rules unfavourable to a bank, they may move some of their operations elsewhere.

All this makes change hard, and Luyendijk admits that he doesn’t have a solution for the problems he uncovers. But at least his book is an attempt to start the debate by highlighting many of the problems.

The writing is sometimes a little “choppy”, and several times I had to reread a sentence to understand what he was saying. But overall, I learnt a lot about how the banking industry works, and I think this is an important book that deserves to be widely read. ( )

Un periodista que quiere entender de qué fue en realidad el crash de 2008 se dedica a hacer entrevistas (anónimas en su mayor parte, porque en banca si hablas estás fuera) a doscientos trabajadores del sector financiero de la City londinense. Poco a poco, pincelada a pincelada, entrevista a entrevista, el autor va pintando el cuadro de las finanzas globales. El autor termina el libro con unas cuantas recomendaciones imposibles (que los bancos no hagan productos con riesgo excesivo, por ejemplo, como si fuera posible poner una cota a lo excesivo de un riesgo) y en general termina con sensaciones entre el aturdimiento, la ira y el pánico. Sin llegar a compartir esos sentimientos, sí estoy de acuerdo con el autor en más del 90% de los diagnósticos y las opiniones a las que va llegando, desde mi punto de vista de un insider de la industria. Muy recomendable. Instructivo y claro. ( )

Veel van mijn eigen bankervaringen worden verduidelijkt of bevestigd. Blij dat ik er tijdig ben uitgestapt...
Het systeem kan wel degelijk opnieuw ‘crashen’... ( )

Joris Luyendijk, giornalista d'inchiesta, s'intendeva di finanza quanto un comune cittadino: poco e niente. Per lui i banchieri erano squali spietati, competitivi, ossessionati dai bonus. Poi ha iniziato a indagare sul loro mondo. Si immerge nella City di Londra, il centro della finanza mondiale, intervistando moltissime persone che gli raccontano la loro quotidianità, l'opinione che hanno di sé, le loro motivazioni. Rompendo il rigido codice del silenzio della finanza, parlano dei titoli tossici e della cultura dei licenziamenti, si confessano impotenti di fronte alla complessità tecnologica e matematica degli strumenti finanziari. E confermano che dalla grande crisi a oggi non è cambiato davvero nulla nelle modalità operative della finanza. Luyendijk ha un'intuizione spaventosa: e se i banchieri non fossero il vero nemico? E se la verità a proposito della finanza globale fosse ancora più sinistra di quanto si è sempre pensato?