Thorns, een van de drie novellen die samen zijn uitgebracht, bevat een duister science fiction verhaal. En ik weet nog niet goed wat ik er van denken kan.

Het gaat over een ruimtereiziger die door niet-menselijke wezens is gebruikt als medisch experiment waardoor hij afzichtelijk verminkt is en chronische pijn heeft. En het gaat over een meisje van zeventien bij wie vele eicellen zijn weggenomen en bevrucht waardoor ze de moeder is van honderd baby's maar ze niet mag zien. En het gaat over een overdreven rijke man die deze twee personages bij elkaar brengt om vermaakt te worden door hun relatie die van begin af aan tot mislukken gedoemd is.

Het duistere zit hem in dat niemand ook maar een moment werkelijk gelukkig is en dat ook niet schijnt te kunnen worden. Het wanhopig toch proberen aan het leven vast te houden door te geloven dat de belofte die gedaan is op betere tijden terwijl je als lezer direct aanvoelt dat die beloften loos zijn, maakt het nog wranger. En wat te denken van de media die zich op de twee hoofdpersonen stort om de rest van de bevolking er zich mee te laten vermaken. In 1967, de tijd dat boek voor het eerst uitkwam, is er wat dat betreft met de mensheid nog weinig veranderd.

Het tweede boek in deze uitgave heet Downward to the Earth en al lezende wordt deze titel steeds duidelijker. Van een arrogante aardling die vanuit de hoogte wezens op andere planeten snel als mindere beschouwd naar eentje die steeds meer inzichten verkrijgt en met beide benen op de grond de juiste verhoudingen doorgrondt.

De hoofdpersoon, Gundersen, komt na vele jaren terug op de planeet waar hij zich als overheerser heeft gedragen. Hij is teruggekeerd om boete te doen. De planeet is inmiddels teruggegeven aan de oorspronkelijke bewoners, de nildoror, wezens die een eigen taal spreken maar verder vooral lijken op overgrote olifanten. De reis die Gundersen maakt is zowel fysiek over de planeet als geestelijk waarbij er flashbacks worden gegeven als herinneringen over wat er in het verleden is gebeurd waardoor langzaam maar zeker duidelijk wordt waarom Gundersen zich nu zo schuldig voelt.

Een verhaal waarbij snel duidelijk wordt dat er van alles onthuld gaat worden, kan nog wel eens irriteren omdat alles wat voor de onthulling beschreven wordt, als oponthoud wordt ervaren. Maar Robert Silverberg weet de reis naar het einde zo boeiend te beschrijven dat ik geen moment het gevoel van oponthoud gehad heb en eerder iets had van wat jammer dat we al bij het eindpunt zijn gekomen. Ik had nog wel meer over deze planeet en de daarop levende wezens willen weten.

De nildoror blijven lange tijd ondoorgrondelijk. Prachtig vind ik het moment waarop Gundersen door een kaart in het zand te tekenen, probeert te communiceren over welke weg ze zullen gaan nemen. De nildoror hebben geen flauw idee wat Gundersen met die strepen in het zand bedoelt. Niet eerder had ik me gerealiseerd dat het voor ons zo vanzelfsprekend is om de werkelijkheid in symbolen weer te geven en daar met gemak over te praten alsof dat de werkelijkheid is. Door de nildoror dit niet te laten begrijpen, maakt de auteur op een knappe manier duidelijk hoe anders deze wezens in elkaar steken.

Ondanks de gruwelijkheden die er verder nog plaatsvinden, een zeer aangenaam verhaal waarin de lezer net zoveel leert als de hoofdpersoon.

Het derde boek in deze bundel heet The World Inside en speelt zich af in de 24ste eeuw. In deze tijd hebben de mensen een samenlevingsvorm gevonden waarin gebouwen zijn ontstaan van duizend etages en er gemiddeld maximaal zo'n 800.000 mensen in wonen. Mensen die in hun leven geen stap in open lucht zullen zetten. En waarom zouden ze ook want binnen is alles voor ze geregeld.
De verdiepingen waar de mensen wonen geven letterlijk aan hoe hoog zij op de maatschappelijke ladder staan en zij bewegen zich dan ook in die contreien. Verder is de norm om zo vroeg mogelijk te trouwen, en dan moet je denken aan de leeftijd waarop vrouwen vruchtbaar worden, en kinderen te krijgen. Want dat is het belangrijkste in deze maatschappij, de voortplanting.

Daarnaast is er complete seksuele vrijheid en zo goed als geen privacy. De enkeling die daar niet mee uit de voeten kan en doordraait, wordt afgevoerd en verwerkt tot een energie opwekkende substantie.

Deze innerlijke wereld wordt beschreven met ieder hoofdstuk vanuit een andere bewoner. Zo leer je als lezer langzaam de verhoudingen tussen de verschillende lagen in deze maatschappij kennen en ook de stiekeme verlangens die een ieder voor zich houdt. Behalve eentje die uit het gebouw weet te ontsnappen en kennis maakt met het buitenvolk dat de aarde bewerkt met machines en robots om al die mensen in die enorme gebouwen te voeden.

De schrijfstijl van Robert Silverberg blijft onverminderd aantrekkelijk door de natuurlijke manier. Je hebt bij wijze van spreken niet eens door dat je aan het lezen bent.

Het verhaal draagt duidelijk de sporen van de jaren zestig in zich door de manier waarop de heersende seksuele omgang in deze maatschappij wordt beschreven. Het boek is dan ook van begin jaren zeventig. Ook merkbaar door het idee dat de mensheid de wereld naar zijn mallemoer heeft geholpen en dat door de samenleving op deze manier in te richten de mensheid oneindig kan groeien.

Opmerkelijk vind ik ook dat de klassenmaatschappij zo nadrukkelijk in deze samenleving is blijven bestaan met de heersers aan de top die het allemaal niet zo nauw nemen als anderen wel denken.

Wat dat betreft is de mensheid dan toch niet zo geëvolueerd.

Een boek waarvan ik het gevoel heb dat het goed de tijdgeest van begin jaren zeventig weergeeft en dan op bepaalde punten flink is uitvergroot. Interessant. ( )