Vertalingen

DiscussionsNederlandstalige lezers

Rejoignez LibraryThing pour poster.

Vertalingen

Ce sujet est actuellement indiqué comme "en sommeil"—le dernier message date de plus de 90 jours. Vous pouvez le réveiller en postant une réponse.

1xtien
Juil 25, 2008, 1:19 pm

Als je een boek leest lees je wat de schrijver heeft geschreven. Als je een vertaling van een boek leest lees je wat de vertaler vindt dat de schrijver geschreven heeft. Geen woord dat je leest is door de schrijver zelf bedacht. Dus als je een vertaling leest, lees je dan een werk van de oorspronkelijke schrijver of lees je een werk van de vertaler? En in hoeverre is er een relatie tussen mooi taalgebruik in een origineel werk en wat de vertaler er van maakt?

2FAMeulstee
Juil 25, 2008, 2:30 pm

Dat hangt er van af hoe goed de vertaler z'n vak verstaat.
Een enkel boek heb ik ooit wel in het Engels gelezen, maar verder schiet mijn talenkennis te kort om werken in hun oorspronkelijke taal te lezen. In de ban van de Ring heeft in de vertaling de zelfde sfeer als het oorspronkelijke werk (Max Schuchart kreeg er, meen ik, de Nijhoff prijs voor).

Ik ben over het algemeen blij dat een boek vertaald is en zo ook toegankelijk voor mij ;-)

3wester
Juil 26, 2008, 8:24 am

Je leest een boek toch niet om de letterlijke woorden, je leest het om het verhaal, de betekenis, en mooi taalgebruik is natuurlijk meegenomen.

Sommige boeken maken erg veel gebruik van hoe de taal precies in elkaar zit en zijn dus moeilijk tot onmogelijk te vertalen. Ik zou bijvoorbeeld niet weten hoe je Ella Minnow Pea zou moeten vertalen zonder het hele verhaal om te gooien. Maar de meeste boeken draaien toch vooral om het verhaal en zijn dus door een goede vertaler vrijwel geheel om te zetten.

Een goede vertaler moet dan wel minstens beide talen zeer goed beheersen, niet in de vertaalinstinkers vallen, de context van het boek begrijpen, en een goed gevoel hebben voor de gevraagde letterlijkheid en toon van de vertaling.

Helaas zijn niet alle vertalingen goede vertalingen, zeker vertalingen in het Nederlands niet. Ik lees de boeken dus wel het liefst in de oorspronkelijke taal, maar dan ben ik beperkt tot Nederlands, Engels en niet te gecompliceerd Duits. De rest moet dan maar in vertaling, en ik vind het werkelijk onzin om dan te zeggen dat je eigenlijk het werk van de vertaler leest. De schrijver heeft toch alles bedacht wat je gaat onthouden? Alle ontroerende, schrikwekkende, leerzame en verder interessante dingen in het boek? De vertaler heeft het alleen beschikbaar gemaakt voor je.

4Danny-Bloemenhof
Juil 26, 2008, 8:29 am

Ik ben het met FAMeulstee eens, maar vind het probleem dieper zitten dan dat. Hoe weet je namelijk of een vertaler zijn werk goed gedaan heeft? Om dat te weten moet je ofwel met een andere vertaling kunnen vergelijken, ofwel met het originele werk.

Aangezien ik soms in het Frans, Engels of Duits lees, maar zelden ganse werken (te moeilijk, inderdaad, om vol te houden, en het duurt dus te lang), ga ik daarna niet nog eens het vertaalde werk lezen. En omgekeerd, als ik een vertaling lees, hetgeen ik meestal doe, komt er geen van de weinige haren op mijn hoofd op het idee nog eens in de oorspronkelijke versie of een andere vertaling van hetzelfde werk gaan te lezen.

Volgens mij is de lezer dus genoodzaakt tevreden te zijn met het vertaalde werk dat hij in handen krijgt, of deze tegen de muur te smijten als het taalgebruik te stroef is. Maar dan heb je het zo geroemde werk dat je wou lezen om de verkeerde redenen niet gelezen: de enige reden om iets niet te lezen dat men wil lezen, is dat het oorspronkelijke werk niet goed genoeg is. De vertaling heb je niet in de hand.

Groeten, Danny

5BartGr.
Juil 26, 2008, 9:06 am

#3 'Je leest een boek toch niet om de letterlijke woorden, je leest het om het verhaal, de betekenis, en mooi taalgebruik is natuurlijk meegenomen.'

Zo makkelijk zijn die drie (verhaal, betekenis en taalgebruik) niet te scheiden: in goede poëzie bijvoorbeeld vallen ze samen, reden waarom gedichten eigenlijk onvertaalbaar zijn. Maar bij sommige prozaschijvers, vooral de goede stilisten onder hen, zie je hetzelfde fenomeen. Probeer een verhaal van Elsschot maar eens na te vertellen; wat je overhoudt is op z'n best een wat magere en vaak ronduit flauwe plot (denk aan 'Kaas'). Bijna alles wat zijn boeken de moeite waard maakt (humor, emotie, zijn 'betekenis') zit in zijn onmiskenbare en onnavolgbare stijl.

Simon Leys zegt in zijn essaybundel L'ange et le cachalot iets gelijkaardigs over het verschil tussen Graham Greene en Evelyn Waugh. De essentie van een boek van Greene kun je aan iemand die het niet heeft gelezen overbrengen, simpelweg door het verhaal nauwgezet na te vertellen; in het geval van Evelyn Waugh is dat onbegonnen werk (denk aan Vile Bodies of Decline and Fall).

6marieke54
Modifié : Juil 26, 2008, 9:23 am

Ik lees nog wel eens een boek in beide talen, twee keer dus. Dan heb ik meestal achteraf het gevoel dat het toch het mooist was in de taal waarin het geschreven is. Zo begon ik ooit aan De opkomst van Niccolò van Dorothy Dunnett maar vond het zo vermoeiend dat ik het weglegde. Later las ik het origineel Niccolò Rising, dat zich overigens in Brugge in de late middeleeuwen afspeelt. Dat was fris. Dunnett heeft een heel mooi literair, maar ook twinkelend taalgebruik, een hele rijke woordenschat en een grote kennis van de taal en de omgeving van de mensen die ze beschrijft. Ze is niet gemakkelijk - ik houd het woordenboek binnen handbereik – maar altijd boeiend. Ze is mijn favoriet op gebied van historische romans, en voor mij moet ze echt in het Engels.
Daar staat dan weer tegenover dat Mani, geschreven door een andere grote favoriet van me, Patrick Leigh Fermor, ook zo’n stilistisch geweldenaar, wel weer voor mij heel leesbaar in het Nederlands is vertaald - ik heb me laten vertellen dat bij hem de Engelsen zelf heel regelmatig hun woordenboek raadplegen.
Gedichten probeer ik tweetalig te pakken te krijgen. Dat lukt steeds beter.

7marieke54
Modifié : Août 5, 2008, 7:34 am

Helemaal in het kader van vertalen, deze site van enige Duitse fans van Dorothy Dunnett: http://www.geomaler.de De makers hebben hem zelfs terugvertaald naar de oorspronkelijke taal van de boeken.

Twee dingen die voor de komende jaren hoog op mijn lijstje staan:
- The Lymond Chronicles herlezen
- De complete Heimat: eine Deutsche Chronik zien

Bij de lessen Nieuwgrieks, waarmee we eind september het tweede jaar ingaan (o.a. om Kafavis en Seferis 'in het echt' te kunnen lezen), genieten we al van de extra informatie van de oorspronkelijke taal. De Griek gaat niet wandelen met zijn vrouw. Welnee.
"Ik wandel mijn vrouw" zegt de Griek. En "Ik studeer mijn zoon".

8yvoseule
Août 6, 2008, 8:03 am

ad. bericht 7
Marieke, Wij hebben de complete Heimat gekocht, op aanbeveling van veel van onze vrienden. We hebben nog niet alles gezien, maar als je begint, werkt het zeer verslavend. Prachtig! We zijn nu begonnen aan het derde deel. Kan het je zeer aanbevelen. groet Yvonne

9marieke54
Août 6, 2008, 12:44 pm

Ik verheug me erop, Yvonne.

10Danny-Bloemenhof
Août 6, 2008, 6:57 pm

Ik heb Heimat gezien in de jaren negentig van vorig eeuw, en als ik iets kan aanraden, is het deze Geschichte van het Deutsche Reich, vanuit menselijk standpunt. Dan begrijp je dat wit en zwart niet te vermengen kleuren zijn. En ongelukkig genoeg, grijs bestaat ook alleen maar in onze gedachten. Het gaat over een onoplosbaar probleem: we leven maar één keer, en in ieder, maar dan ook in eenieders leven komt er iemand of iets voor dat het leven tot een hel maakt. Aan u om die hel te blussen.

In "La Meglio Juventu" (ik hoop dat mijn Italiaans correct overkomt) krijg je niet zoveel tekening te zien als in deze serie. Misschien wordt ik getekend door de trieste oorlogservaringen van mijn ouders, maar de positieve houding van vooral mijn vader (bepaalde gebeurtenissen en de gevolgen daarvan noopten hem tot een antwoord op onze vragen dat een klassieke herinnering geworden is in ons leven: "och, jong, nachtmerries zijn ook maar dromen." en wij hebben nooit geweten waarover die dromen dan wel gingen). Vandaar ook dat ik de discussie over het rottige boek "Bezonken rood" van Jeroen brouwers zo intens gevolgd heb, maar er geen enkele reactie op heb willen geven. En dat nog steeds niet wil. Ik zeg alleen dit: Brouwers is geen volwassen mens. Maar ik spreek zulk een harde taal over dat boek en over die schrijver omdat ik mijn vader als referentiepunt heb. En alles is relatief, natuurlijk.

Maar het waren helaas echt gebeurde dromen. Hoe die dromen tot stand zijn kunnen komen, en hoe maria stieft zoals ze stierf, dat moet je voor jezelf, en met je eigen achtergrond besluiten. Ik kan niet voor jullie kijken, maar ik raad het jullie wel zeer sterk aan. Beter dan die Italiaanse kroniek, die nochtans een zeer diepe indruk op mij achtergelaten heeft, omdat hij zich vooral afspeelde in een periode die mijn wording getekend heeft.

11marieke54
Août 8, 2008, 2:39 am

Danny, ik ben nu nog meer gemotiveerd om de eerste reeks opnieuw te zien en de volgende voor het eerst. Mijn komende herfst gaat in het teken staan van Heimat en de tweede reeks van de Europaserie van Geert Mak. Sluit ook mooi op elkaar aan.

"La Meglio Juventu" vond ik ook een prachtige serie. Heb daarna Novecento van Bertolucci opnieuw bekeken. Ook mooi, maar tevens een reminder aan het ideologische van de jaren zeventig, toen ik veel beter wist wat goed en kwaad was dan nu...

Maar het houdt me wel bezig.

12polyglot
Août 9, 2008, 4:50 pm

lieve xtien
als je een vertaling leest mag je hopen dat er een goede vertaler aan het werk is geweest. In het ideale geval ervaar je dan een dubbel genot : de pracht van het origineel en de pracht van de vertaling.
Je bent inderdaad overgeleverd aan de kunde en de taalvaardigheid van de vertaler en je leest de vrucht van haar/zijn noeste arbeid en taalgevoeligheid. Maar zelfs als je een niet vertaald origineel werk leest in je eigen taal, ervaar je het werk met jouw woordgevoeligheid en ervaring. Daarin ligt de magie van de taal en eigenlijk hoef je je weinig zorgen te maken over de vertaling, als de taal je maar aanspreekt. Je leest sowieso een ander werk en hopelijk een kwaliteitsvol werk. Have fun reading i do milego zobaczenie
p

13edwinbcn
Août 16, 2008, 12:41 am

Vele jaren en nog gaat mijn voorkeur uit naar het lezen in de originele taal, en mijdde ik ook boeken in talen die ik niet beheers ( met enige, weinige uitzonderingen). Echter, in het buitenland wonend heb ik Het nieuwe leven van Orhan Pamuk in de vertaling van Veronica Divendal met veel plezier gelezen, met name vanwege het mooie Nederlands. Ik lees nog wel graag Nederlandse auteurs, maar veel van hen schrijven niet mooi in de eigen taal.

14BartGr.
Modifié : Août 16, 2008, 5:41 am

Idem hier. Er gaat volgens mij niks boven het origineel. Bovendien is het lezen in een vreemde taal, voor mij althans, een plezier op zich; het literaire equivalent van een reis naar het buitenland.

Kent iemand trouwens de tweetalige boeken uitgegeven door Damon en onder redactie van Prof. R. Eikeboom? Klassiekers (Poesjkin, Pessoa, Homerus, Dante,...) in de originele taal met daarnaast een werkvertaling en uitgebreide grammaticale aantekeningen. Eigenlijk leer je de taal aan de hand van een beroemd boek. Ik heb me met veel genoegen (en toegegeven, enige inspanning) door Inferno: een selectie van 12 Canti gewerkt, en dat met een minimum aan voorkennis van het Italiaans.