"This was a war in which no one would win or lose, in the end it would be seen that everyone had more or less lost."

This is a novel about what life was like for families in Italy during World War II. The focus is on two neighboring families whose children connect in various ways. One, with son Emanuel, daughter Amalia, and younger son Giuma, owns the factory in the small town in which they live, and is wealthy. They are headed by the rather flighty Mamacita. The other family is middle class and consists of four children. Concettina, the oldest, is constantly pursued by suitors, and ends up marrying a Black Shirt fascist (though the family itself is covertly anti-Mussolini). Eldest son Ippolito, who had 'the soul of a slave' waited hand and foot on their father while the father was still alive, and has a sad life indeed. Youngest son Giustino ends up being conscripted and having to fight. The younger daughter is most like the main character, although all play prominent roles, and we see much of the story from her pov.

I enjoyed this engaging look at life in Italy from 1939 to 1944. It was interesting that the author was able to convey how most people were usually able to just get on with their lives during the war, although these periods of mundaneness were regular intense brief interludes where the horror of war intruded.

3 1/2 stars ( )

Ginzburg schetst de kroniek van twee families die tegenover elkaar wonen, in een Noord-Italiaans stadje, de ene lichtjes verarmd, de andere rijk. We zijn de jaren 1930, de fascisten van Mussolini zijn aan de macht, een nieuwe oorlog gooit zijn schaduw vooruit, maar Ginzburg focust bijna helemaal op de banale lotgevallen van telkens twee jongeren uit die families (met naast hen een paar nevenfiguren). Ze doet dat in een droge, afstandelijke stijl, die louter registreert. Vaders sterven (de moeders zijn al gestorven), de kinderen gaan naar school, of beginnen in de fabriek (als arbeider of als directeur), ze hebben vriendschappen en al of niet gelukte relaties: het wordt allemaal zonder animo verteld. De politiek en de internationale situatie zijn zeker aanwezig, maar op de achtergrond.
Pas rond het midden van de roman komt er wat vaart in het verhaal, niet toevallig wanneer de oorlog echt uitbreekt, en de protagonisten meegetrokken worden. Maar ook nu weer blijft de vertelstijl nuchter en zakelijk, in een doorlopende stroom van relatief korte zinnen, beschrijvend, zonder dialogen, en vooral zonder veel emotie. Zelfs niet als er zich tegen het einde van de oorlog écht dramatische dingen voordoen. De hoofdfiguren ondergaan wat er gebeurt, begrijpen amper iets van wat er gaande is, hebben geen greep op hun leven.
Ik ga eerlijk zijn: al na 20 bladzijden had ik de neiging dit boek dicht te slaan. De vertelstijl, en het gebrek aan intrigerend verhaal, zetten niet echt aan om door te lezen. Maar ik deed het toch, en pas na 200 bladzijden begon deze roman te spreken. Niet spectaculair, uiteraard niet, maar toch. Vreemd is dit: Ginzburg heeft een experiment gewaagd met alleen maar antihelden, een familiekroniek zonder veel reliëf. Pas na wat doorzoeken, vond ik de sleutel: bij het begin plaatste Ginzburg een citaat van Shakespeare, uit Macbeth, dat begint met de woorden ‘and all our yesterdays’, meteen de titel van het boek. Merkwaardig genoeg zijn het vooral de daaropvolgende erg cynische regels (die ze niet vermeldt) die de betekenis van deze roman perfect weergeven:
“Life’s but a walking shadow, a poor player
That struts and frets his hour upon the stage,
And then is heard no more. It is a tale
Told by an idiot, full of sound and fury,
Signifying nothing.”
Als je deze roman vanuit dat licht leest, beginnen de eindeloze, opeenvolgende zinnen oorverdovend te spreken. En het is absoluut geen prettige boodschap die ze vertellen. Maar je hebt wel doorzettingsvermogen nodig om de roman uit te lezen en de boodschap te waarderen. ( )